Het ABCD van gehechtheid

In mijn vorige blog legde ik uit wat gehechtheid is, namelijk een emotionele band tussen ouder (of een andere verzorgende) en kind. Dat een kind gehecht is, zegt echter niets over de manier waarop het kind gehecht is. Er wordt onderscheid gemaakt tussen veilige en onveilige hechting. Deze blogt gaat verder in op de verschillende typen van gehechtheid, die worden aangeduid met de letters A, B, C en D. De types onderscheiden zich in de mate waarin het kind op ontdekking gaat (exploratie) en de nabijheid van de ouder zoekt (gehechtheidsgedrag).

Er zijn vier typen van gehechtheid:

A. Onveilig-vermijdend gehecht        

Ongeveer 20% van de kinderen is op deze manier gehecht. Deze kinderen exploreren veel en gebruiken hun ouder niet als een veilige basis. Wanneer de ouder weggaat of terugkomt reageren zij nauwelijks en gaan verder met hun spel alsof er niets gebeurt is. Deze vorm van hechting ontstaat doordat de ouder het kind doorgaans negeert of afwijst. Ondanks dat deze kinderen veel op ontdekking uit gaan en vroeg zelfstandig lijken, ervaren zij veel stress in een onbekende omgeving. Zij doen geen beroep op hun ouder om deze stress te verminderen omdat zij bang zijn voor afwijzing.

B. Veilig gehecht

Van alle kinderen is 60 tot 70% veilig gehecht aan de ouder. Deze kinderen gebruiken de ouder als veilige basis van waaruit zij de wereld kunnen ontdekken en terug naar kunnen keren bij angst, gevaar of verdriet. Wanneer deze kinderen van slag zijn, omdat de ouder even weg is gegaan, zijn deze kinderen weer makkelijk door de ouder te troosten. Dit type ontstaat doordat de ouder bewust is van de signalen van het kind en hier gepast op reageert.  

C. Onveilig-afwerend (ambivalent) gehecht

Ongeveer 10 % van de kinderen is op deze manier gehecht. Deze kinderen ontdekken weinig en spenderen veel tijd in de buurt van hun ouder. Wanneer zij gescheiden worden van hun ouder, zijn zij snel van slag. Bij terugkomst van de ouder klampen zij zich letterlijk vast, maar reageren tegelijk ook boos en teleurgesteld dat de ouder is weggegaan. Deze kinderen laten zich minder makkelijk troosten. Kinderen hechten zich op deze manier wanneer de ouder inconsequent en onvoorspelbaar reageert. Sommigen van deze ouders zijn emotioneel niet beschikbaar voor hun kinderen doordat zij een depressie hebben. 

D. Gedesorganiseerd gehecht

Deze vorm van gehechtheid ontstaat wanneer de verzorger extreem onvoorspelbaar is. De ene keer reageert de verzorgr wel, maar de andere keer niet. Dit komt voor bij kinderen met trauma’s of ouders met onverwerkte trauma’s, kinderen die opgroeien in weeshuizen met veel wisselende verzorgers of in meerdere pleeggezinnen hebben gewoond. Er ontstaat letterlijk verwarring bij deze kinderen waardoor zij niet weten hoe zij moeten reageren of verschillende reacties tegelijkertijd laten zien. Deze kinderen zoeken tegelijkertijd toenadering en keren zich af van de verzorger. Enkele van de gedragingen die deze kinderen laten zien, zijn wiegen of de handen voor het gezicht slaan. Het zijn manieren om om te gaan met de stress die zij ervaren. De aanwezigheid van de ouder zorgt in deze gevallen voor extra stress in plaats van dat de verzorger de stress wegneemt.

Gehechtheid wordt overgedragen van ouder op kind; een onveilig gehechte ouder, heeft vaker een onveilig gehecht kind. Dit proces kan echter doorbroken worden. Door training kan een ouder zich bewuster worden van de signalen van het kind en leren hier gepaster op te reageren. Het volgen van de behoeften van je kind staat centraal binnen attachment parenting. De uitgangspunten die Dr. Sears geformuleerd heeft, de 7 B's, dragen hier aan bij. Dragen, borstvoeden en samen slapen zijn manieren voor de ouder om beter de signalen van het kind op te kunnen vangen en snel te kunnen reageren, maar zijn geen garantie voor een veilige hechting. In een volgend blog ga ik verder in op hoe attachment perenting bij kan dragen aan een veilige hechting.